Een gekleurde avond

Onlangs zijn twee voormalig Rode Khmer leiders veroordeeld tot levenslange gevangenisstraf. Rode Khmer, was dat niet ergens in de jaren ’70? Ja, inderdaad lang geleden en dus ver voor mijn tijd. Na een lange periode van wachten was daar dan begin augustus de uitspraak voor Nuon Chea en Khieu Samphan, partij idelooog en voormalig staatshoofd.

Het is niet aan mij om een volledig uitgedachte mening op te schrijven. Ik moet eerlijk zeggen dat ik te weinig van de precieze feiten weet, om dat weldoordacht te doen. Bovendien vind ik het soms vrij lastig te beoordelen wie wat waarom heeft gezegd en of dat dan echt waar is. Er is zoveel ruis in datgene wat voor aannemelijk wordt aangenomen. Het vonnis van Nuon Chea en Khieu Samphan telt daarnaast ook nog eens om en nabij 600 pagina’s.

Een paar dagen na de uitspraak was er een debat-avond georganiseerd in Phnom Penh. Omdat me de geschiedenis van het land waar ik nu woon, en de Rode Khmer daar een grote rol in speelt, wel degelijk wat doet, leek me het interessant om die bij te wonen. Ik bevond me ineens in een wereld van journalisten en advocaten. Het was een enerverende avond. Experts op het gebied van historie, recht en journalistiek uitten zich over het vonnis. Het meest interessant vond ik de komst van één van de overlevenden van de Rode Khmer èn de advocaat van Nuon Chea.

Geraakt was ik door de woorden van deze overlevende. Ik heb geen oorlog of onderdrukking meegemaakt, dus ik weet niet hoe het is. Maar het minste wat je na een oorlog wilt is, volgens mij, erkenning en in the end: gerechtigheid. Deze veroordeling was een redelijke stap in die richting.

De advocaat van Nuon Chea is het niet eens met de veroordeling en ze gaan in hoger beroep. Ik dacht eigenlijk waarom zou iemand Nuon Chea ondersteunen én dan ook nog zeggen dat ze het niet eens zijn met de veroordeling én dat ten overstaan van de rest van de wereld. Ik vond dat best bewonderenswaardig.

Hij vertelde dat van sommige misdaden slechts een paar getuigenissen zijn en ook getuigenissen die deze misdaden weerleggen. Toch worden telkens de getuigenissen ‘geloofd’ die in het nadeel werken van de voormalige Rode Khmer-leiders.

Viktor Koppe (de advocaat) stelde dat hij het beangstigend vind dat het met zo weinig bewijs iemand (niet objectief) toch kan worden veroordeeld. Op zich had hij daar wel een punt, zeker gezien de huidige koers van staatshoofd Hun Sen. Hij is overigens ook één van de verdachten, maar wordt waarschijnlijk nooit veroordeeld. Tja, hoe zou dat nou komen… Bovendien heeft Hun Sen heel lang het Rode Khmer tribunaal weten te vertragen.

Afijn, het was een gekleurde avond, waarmee ik bedoel dat er veel verschillende mensen waren. Journalisten, advocaten, ngo-workers, Khmer-Amerikanen. Een wereld waar ik anders niet veel mee te maken heb. En zo is het leven in Cambodja ook een beetje. Ik ontmoet mensen die iets in hun leven doen, waar ik anders eigenlijk niet gauw mee in aanraking zou komen. Ik had nog nooit een Australische procureur-generaal ontmoet of de advocaat van Nuon Chea (hij is Nederlander, dat wel).

Hoe verschrikkelijk de feiten ook waren deze avond, hier ligt het gewoon voor het oprapen. Levens van totaal anderen, interessante (politieke of historische) verhalen, Cambodjaans of niet. Als je ervoor openstaat, zijn dit de (betere) secundaire voorwaarden die je erbij krijgt bij een leven in Phnom Penh.

Ik teken ervoor.

Annemiek.